COVID-19 salgını ile mücadele için alınan önlemler sebebiyle yargı alanında yaşanabilecek hak kayıplarının önüne geçmek amacıyla, adli ve idari yargı sürelerinin 30 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulmasını düzenleyen 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 31080 sayılı ve 26 Mart 2020 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun düzenlemesine göre;
-
Dava açma, icra takibi başlatma, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu (“CMK“) ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (“HMK“) taraflar bakımından belirlenen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13 Mart 2020 tarihinden,
-
İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirtilen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler ise 22 Mart 2020 tarihinden
itibaren 30 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulmuştur.
Kanun ile durdurulan bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren (1 Mayıs 2020) işlemeye başlayacaktır. Durma süresinin başladığı tarih (13 Mart 2020 veya 22 Mart 2020) itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler ise durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılacaktır.
Aşağıdaki süreler ise bu Kanun’un kapsamı dışında bırakılmıştır:
-
Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri;
-
CMK’da düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler;
-
HMK’da düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler.
Kanun uyarınca, durma süresi içinde yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir.
Eğer icra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş satış günü durma süresi içinde kalıyorsa, durma süresinin bitiminden itibaren icra ve iflas daireleri herhangi bir talep aranmaksızın yeni satış günü ilan edecektir.
Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları ise durma süresince devam edecektir.
Durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesi de dahil, alınması gereken diğer tüm tedbirler ile buna ilişkin usul ve esasları Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu, İlk Derece Adli ve İdari Yargı Mercileri ile Bölge Adliye ve Bölge İdare Mahkemeleri bakımından Hakimler ve Savcılar Kurulu belirleyecektir.
Hak kaybına sebebiyet verilmeyecek şekilde yargılama süresindeki sürelerin yukarıda açıklanmış olduğu şekilde durması hali, ilgili kanunların vermiş olduğu yetki ile Cumhurbaşkanı tarafından bir seferliğine uzatılabilir ve bu döneme ilişkin kapsam daraltılabilir. Kanun uyarında bu uzatma süresi altı ayı geçmeyecektir.
ÖZETLE:
COVID-19 salgını yargı faaliyetlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Salgın hastalık ile mücadele kapsamında Resmi Gazete’de yayımlanmış olan Kanunlar ve Cumhurbaşkanı Kararları neticesinde 30 Nisan 2020 tarihine kadar, yukarıda belirtilmiş olan istisna halleri dışındaki tüm yargısal süreler hak kaybı yaşanmayacak şekilde durdurulmuş olup, istisnalar ve süreler hakkındaki düzenleme yetkisi ilgili kanunlar eli ile Cumhurbaşkanı’na verilmiştir.
Av. Doğan CANBOLAT